Karin Mack is een fotograaf, geboren in Wenen in 1940. Ondanks dat ze relatief onbekend is buiten Duitstalig gebied heeft ze een redelijke rol gespeeld in de feministische avantgarde in de jaren 70. In 1967 begon ze als architectuurfotograaf.

Ze is een tijdje getrouwd geweest met de Weense dichter Friedrich Achleitner, onderdeel van de Wiener Gruppe, een schrijversclubje dat in de jaren 50 innovatief probeerde te zijn. Dit huwelijk met deze Friedrich was niet altijd zo gezellig, en bracht haar nog dichter bij deze feministische avantgarde, zegt ze zelf in een interview. Details heb ik niet, en hoef ik ook niet per se te weten, ik weet wel dat het huwelijk zeven jaar duurde.

In deze periode maakte ze ook onder andere de series Trifogli, Bügeltraum, en Zerstörung einer Illusion. In veel van haar werken uit deze tijd speelt ze zelf een rol. De drie bovengenoemde series bestaan bijvoorbeeld volledig uit zelfportretten.

Toen ze 38 was, in 1978, begon ze met haar studies kunstgeschiedenis & Italiaans. In datzelfde jaar was ze betrokken bij de oprichting van het Weense feministische kunstenaarsnetwerk IntAkt, Internationale Aktionsgemeinschaft Bildender Künstlerinnnen. Deze organisatie bestaat nog steeds. Over de geschiedenis van deze organisatie schreef zij in 2011 het boek Freischwimmen.

Ik vind eigenlijk haar werk redelijk voor zichzelf spreken. Het verbaast me soms hoe iets dat 50 jaar geleden relevant was, in deze tijd, een tijd waarin we elk beeld en iedereens moeder op elk moment op onze telefoon voorbij zien zweven, me nog steeds kan verassen.

desperate housewives

strijkplank

In de jaren 70 en 80 van de vorige eeuw maakte Karin vooral werken met een feministische grondslag. Een grote rol speelde de huisvrouw. In de serie Bügeltraum (1975) portretteerde ze zichzelf bijvoorbeeld strijkend voor een witte muur.

Ze strijkt verschillende kledingstukken tot ze eindigt met een sluier, waarna ze op de laatste foto met de sluier over haar gezicht op de strijkplank ligt opgesteld. Het lijkt bijna dat de strijkplank bezit van haar heeft genomen. De strijkplank en de vrouw zijn een tot de dood, is misschien wat ze wil zeggen. Waar ze al strijkend kan dromen wordt in de laatste foto haar nachtmerrie werkelijkheid.

Gelijk bij het zien van deze foto’s moest ik denken aan Jeanne Dielman, een film van de Belgische Chantal Akerman uit dezelfde periode, misschien dat de een de ander wat geïnspireerd heeft. In Jeanne Dielman volg je drie uur lang het dagelijkse leven van een alleenstaande huisvrouw uit Brussel die toch ergens haar geld mee moet verdienen, met een bevredigende ontknoping. Chantal laat je, net als Karin, vooral zien. Zoals je Karin ziet strijken zie je Jeanne haar aardappels schillen, door het statische frame kan je niet anders dan het voelen van de tergende verveeldheid. Ik laat de laatste foto zien, die zegt genoeg en van de andere foto’s bleek het erg ingewikkeld om ze in goede kwaliteit te vinden.

spiesjes

In 1977 maakte ze Zerstörung einer Illusion. Ik had deze graag in haar geheel laten zien, ze is alleen in haar compleetheid nergens digitaal te vinden. De enige manier om het te laten zien was de trein naar Wenen te pakken, daar had ik geen zin in.

Zerstörung einer Illusion is een serie van zes elkaar opvolgende foto’s. Karin portretteerde haarzelf voor bloemetjesbehang, ze koestert een Jampot, in opvolgende beelden prikt ze dit beeld van haarzelf vast met ijzeren spiesjes in een witte muur tot ze kapotscheurt en er niets van haar overblijft dan die spiesjes in die witte muur. Hier zie je de derde foto, op de eerste foto zie je het beeld intact, op de laatste zie je alleen nog de pinnen in de muur.

Is dit een vervolg? Hier maakt ze misschien werkelijkheid van waar ze in Bügeltraum van droomt. Het deed me een beetje denken aan Semiotics of the Kitchen van Martha Rosler, waarin Martha Poseert als TV-kok en objecten uit de keuken demonstreert, objecten die pas echt hun betekenis krijgen als Martha ze hanteert. Hoewel er hier een duidelijke ironische ondertoon aanwezig is die mist in het werk van Karin steekt Karin misschien met eenzelfde soort sluimerende frustratie de spiesen in haar jampot-illusie.

Ook Björk zingt er over in haar Hyper Balad, waarin ze de noodzaak voelt om alledaagse objecten, misschien ook wel met diezelfde frustratie, van een klif te pletter te gooien zodat ze zich in een stramien kan wurmen dat van haar verwacht wordt, en misschien op het moment van schrijven niet helemaal los wil/kan laten. Nou ja ik heb het haar niet gevraagd, dat vul ik nu voor haar in. Misschien is het lekprikken van eigen illusies ook wel een cyclisch proces.

Ik kwam dit zelfportret uit 2017 tegen. Ze kijkt tevreden in een gebroken spiegel en lacht, de camera koestert ze in haar hand. Misschien stak ze ook dit beeld na het maken met de passie van Martha Rosler vol met spiesen, is de vrouw met de camera de echte illusie en zullen we nooit weten wie ze echt is!!

In principe is Björk op deze plek niet heel relevant. Maar ja, als je er écht last van hebt mag je me mailen op jebenteen@loser.nl.

Omgekeerd

Karin zag een vrouw sterven na een aanrijding met een auto. Ze zag het restant van het leven van de vrouw opgenomen worden in wat ze achterliet, haar lange haar, haar opengebroken koffer met de inhoud verspreid over de straat. Hoe na deze ommekeer van haar bestaan deze objecten haar zijn leken te absorberen inspireerde haar tot het maken van deze serie.

Weiße Schatten auf Schwarzem Schnee (1982) gaat over dood, en herinnering na de dood. De beelden bestaan uit negatieve prints van statisch geportretteerde mensen. Dit heeft als effect dat de figuren weggevaagd lijken uit het beeld, maar wie ze zijn is onontkoombaar door het contrast dat nu hun silhouet en omgeving laat spreken. Gezichten vergeet je maar wat ze achterlaten, hun schaduw, staat zwart op wit. Vorm tegenover textuur, Witte schaduwen op zwarte sneeuw.

Dit zijn mijn favorietjes denk ik. Ik ben dan ook erg blij met het vinden van een vrijwel complete serie met scans van zo’n hoge kwaliteit. Met dank aan Fintan van @pinakotheka_books op instagram, sowieso een pagina die het volgen waard is.

2024?

Karin is nu 84, hier zie je haar staan bij een opening van een tentoonstelling van de Verbund collectie in het Albertina in Wenen, ze lijkt me trots en tevreden, hoewel, dit leert zij ons, ook dit kan een illusie zijn. Een illusie in een illusie, ofzo.

Karin heeft in de jaren negentig ook een tijd in Nederland gewoond, waar precies heb ik niet kunnen vinden. Nu woont ze weer in Wenen. Nog steeds fotografeert ze, nu wat banalere dingen. In 2018 maakte ze de serie Bilder der Unbedeuteten, beelden van het onbelangrijke. Ze maakte foto’s in Lviv, Chisinau, en Odessa. Ze maakte foto’s van dingen waar de meeste mensen voorbijliepen maar waar zij wat in zag: Putdeksels, bakstenen muurtjes met een bepaald patroon, muurtjes. Ik vind dat een leuk beeld om mee af te sluiten. Een oud vrouwtje dat met haar camera putdeksels en andere mooie dingen fotografeert in een vreemde stad.

film

Deze vondst maakte ik gisteravond (17/12) op een tijdstip waarop je dit soort dingen vind. Ik wil er niet te veel over kwijt, het leek mee een mooi beeld om mee af te sluiten. Een blik door het sleutelgat van de bovenkamer van een vrouw met een camera.

groetjes,
Chris

Zoeken naar een hooiberg in een speldenfabriek

Karin is in het online domein relatief onvindbaar. Dat neemt aan de ene kant twijfels over onderbelichtheid weg, aan de andere kant maakt dat het wel lastig om te vertellen wat ik wil vertellen. Ik hoop dat ik voldoende een beeld heb geschetst om ook jouw enthousiasme aan te wakkeren. Het is wel een snelle read, dat kan nooit kwaad.

Als jij al zo weinig kan vinden, waar moet ik dan heen als ik meer wil zien?

Naar Wenen! Daar liggen allerlei uitgaves in bibliotheken en wordt ze regelmatig tentoongesteld. Ook woont ze daar, dus wie weet kom je haar tegen! Ook kan je haar mailen op karin.g.mack@gmail.com. (dit mailadres staat op haar website en is dus niet per se privé, laat me met rust!!) Een boek met een completer overzicht van haar werk dan ik je kan geven, Räume des Selbst, is te bestellen op de website van Galerija Fotografija, een fotomuseum in Slovenië. Let wel, je betaalt €17 verzendkosten en het duurt even voordat het er is.