"Europe belongs to Picasso, Matisse, Braque and many others. India belongs only to me."
Unknown photographer, Public Domain
Seated Girl (study for fruit vendors), Amrita Sher-Gil, 1937
Amrita Sher-Gil (1913-1941)
Met een voornaam die in het Sanskrit “onsterfelijk” betekent, leeft Amrita Sher-Gil voort in de kunstgeschiedenis. Deze Hongaarse-Indiase kunstenares wordt gevierd om haar pakkende en intieme portretten van vrouwen en kleurrijke beelden uit de armste laag van de Indiase samenleving. Door haar talent en gedurfdheid staat ze bekend als één van de belangrijkste schilders van India. Zo is Amrita Sher-Gil uitgeroepen tot National Treasure van India, wat betekent dat haar werken niet zomaar het land mogen verlaten. Daarnaast zijn er al schilderijen van Sher-Gil voor miljoenen dollars geveild. Helaas is de naam van deze rebelse en vernieuwende kunstenares weggebleven uit westerse musea, dus het is tijd voor een introductie.
Young Girls, Amrita Sher-Gil, 1932, uit de collectie van: National Gallery of Modern Art, New Delhi
Kunstopleiding
Amrita Sher-Gil, geboren in Budapest in 1913, liet vanaf jonge leeftijd een grote interesse en onmisbaar talent in de teken-en schilderkunst zien. Dit werd herkend en aangemoedigd door haar ouders, en zo begon ze vanaf haar achtste met kunstlessen. Amrita’s moeder vond een culturele opleiding belangrijk, en liet haar ook piano en vioollessen volgen. Hiernaast bezocht het gezin het Louvre, wat veel indruk maakte op Amrita.
Nadat het gezin van Hongarije naar India verhuisde, bleef Amrita schilderen. De tekenlessen waar ze dezelfde composities steeds opnieuw moest tekenen daagden haar niet uit, en ze voelde meer voor een vrijere opleiding waar ze haar creativiteit kwijt kon. Haar talent was duidelijk en zo besloot ze op haar zestiende een formele kunstopleiding te volgen in Parijs. Eerst bij l’Académie de la Grand Chaumière, daarna bij l’Ecole des Beaux-Arts. Om dit even in de tijd te plaatsen, dit gaat om een vrouw van kleur die van India naar Parijs reist om aan een van de meest prestigieuze kunstscholen deel te nemen, in de jaren twintig van de vorige eeuw. Een actie die destijds bijna radicaal te noemen is. Wat ook opmerkelijk is, haar hele gezin verhuisde met haar mee naar Parijs. Dit zal betekend hebben dat ze steun en aanmoediging meekreeg van huis uit om dit te ondernemen.
Deze steun bleek terecht te zijn, en Amrita won de Gouden Medaille in 1933 voor haar schilderij Young Girls (1932) tijdens de Grand Salon in Parijs. Ze was de jongste en eerste Aziatische persoon die deze prijs heeft gewonnen. Na jaren in Europa te hebben gestudeerd, voelde Sher-Gil een sterke drang om terug te keren naar India, wat ze dan ook deed in 1934.
Persoonlijk leven
Amrita Sher-Gils kunst verdient een bijzondere plek in de algemene kunstgeschiedenis. Haar kunst verbeeldt een connectie tussen verschillende werelddelen, culturen en tegenstrijdige ervaringen uit het leven van Sher-Gil. Ze had een uniek perspectief op de wereld als Hongaars-Indiase vrouw die veel verschillende landen bezocht heeft en van jongs af aan in contact kon zijn met kunst.
Haar kunstzinnige talent kon geuit worden door bepaalde privileges die ze had vanuit de welvaart van haar familie, waar daar tegenover een grote uitdaging heeft moeten staan voor haar als persoon om in de tijd waarin ze leefde zichzelf te kunnen zijn.
In haar leven heeft ze meerdere relaties en affaires gehad met mannen en vrouwen, en is ze uiteindelijk getrouwd met haar neef, Viktor Egan. Dit controversiële stel werd niet geaccepteerd door de moeder van Sher-Gil, maar ze bleven samen tot de dood van de kunstenares. Amrita Sher-Gil overleed op haar achtentwintigste, door waarschijnlijk de gevolgen van meerdere abortussen, gegeven door haar man die dokter was. De exacte omstandigheden van haar overlijden zijn nog steeds niet compleet duidelijk, zo heeft Amrita’s moeder altijd Viktor Egan ervan beschuldigd dat hij de oorzaak is van haar dood. Anderen zeggen dat het verschillende omstandigheden, waaronder haar zwakke gezondheid, waren die tot haar vroege einde hebben geleid.
Stijl
De schilderkunst van Amrita Sher-Gil heeft een grote bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van het modernisme in India. Vanuit haar kunstopleiding in Parijs in een florerende periode voor moderne kunst heeft ze ontzettend veel kennis en inzichten meegenomen in haar carrière. In de werken van haar Franse tijd zijn invloeden van kunstenaars als Paul Cézanne, Amadeo Modigliani en Paul Gauguin te herkennen. Sher-Gil benoemt deze mannen dan ook als inspiratie voor haar schilderstijl.
Wanneer Amrita in 1934 terugkeert naar India, voelt ze een drang om scènes uit het dagelijks leven van vrouwen in India te schilderen. In de werken van deze tijd uit haar leven is een directe invloed van Indiase kunst te zien, waar ze na haar terugkomst in India veel voor voelde en inspiratie uit putte. Bijvoorbeeld uit de Ajanta-grotten, waar Sher-Gil diep onder de indruk was van de fresco’s die ze zag, en stelde ze dat één zo’n enkele fresco meer waard was dan de gehele Renaissance. Amrita had daarna een nieuwe, frisse blik ontwikkeld op Indiase kunst en liet deze eeuwenoude muurschilderingen haar werk beïnvloeden.
Het is te zien dat haar werken die ze in India heeft gemaakt steeds meer afdrijven van de klassieke Franse educatie en ze andere diepte creëert in haar schilderijen, die meer te vergelijken is met traditionele Indiase kunst. Ze pionierde in de moderne kunst van India door haar onuitputtelijke motivatie die ze had om achtergestelde vrouwen in de Indiase samenleving een gezicht te geven. In de Indiase kunstwereld werd haar kunst in haar tijd niet altijd gewaardeerd. Ze identificeerde zich niet met de kunstenaars van die tijd, en Amrita Sher-Gil voelde dat het haar roeping was om deze vrouwen te schilderen.
Deze drang om juist de armste laag van de bevolking vast te leggen, samen met haar interessante leven en grote talent, maakt haar een opvallend kunstenaar. Helaas is dit talent, ondanks haar Hongaarse afkomst, compleet gemist in de Europese canon. Het is hoog tijd dat haar waardering verder reikt dan India en de wereld haar leert kennen.
Meer weten?
- Voor meer werken:
https://artsandculture.google.com/story/twWRBeSmWwQA8A?hl=en
- Biografie:
- Documentaire:
https://www.youtube.com/watch?v=LUEixUEPzPE
Tekst geschreven door: Dorte van de Bor