Elizabeth Keith
werd geboren in 1887 in het Schotse Aberdeenshire. Ze verhuisde in het begin van de 20ste eeuw samen met haar familie naar London. Haar passie voor kunst kwam steeds meer naar voren waardoor ze veelal teruggetrokken was en veel tekende.
In 1915 vertrok Elizabeth samen met haar zus Jessie en haar man naar Japan. De man van Jessie werkte voor de uitgever ‘New East Press’. Deze reis zou in eerste instantie een korte vakantie zijn maar Elizabeth bleef negen jaar in Japan en reisde in deze periode door Korea, China en de Filippijnen.
Ze maakte aquarellen van het leven in de landen waar ze doorheen reisde. Ze was niet de enige westerse vrouw die dit in deze tijd al deed, Helen Hyde en Lilian May Miller waren twee Amerikaanse kunstenaars die ook in Japan kunst maakten.
In 1919 valt het werk van Elizabeth op bij een tentoonstelling van aquarellen over Korea. Het werk ‘East Gate, Seoul’ wordt gezien door de belangrijke Shin Hanga uitgever Watanabe Shōzabura en hij vraagt haar of ze het schilderij wil laten omvormen in een houtsnede print. De samenwerking met deze uitgever gaat zo’n 20 jaar door en brengt de kunst naar het publiek.
Shin Hanga is een stroming in de Japanse prentkunst die het Westen samenbrengt met Japan. In de Meiji periode stelde Japan zich (gedwongen) weer open voor de buitenwereld en ontstond er nieuwe culturele uitwisseling met het Westen. Eind negentiende eeuw werden veel Europese schilders beïnvloed door de Japanse ukiyo-e prenten, denk bijvoorbeeld aan Vincent van Gogh.
In het begin van de 20ste eeuw was er vanuit het westen meer vraag voor nieuw prenten, om aan deze vraag te voldoen kozen uitgevers ervoor om de prenten meer naar wens van het Westen te laten creëren door onder andere gewilde voorstellingen en aanpassing van perspectief toe te passen. Een kleine groep westerse kunstenaars waaronder Elizabeth Keith werd succesvol in deze stijl.
Elizabeth reist tot haar terugkeer naar Engeland in 1924 door delen van Azië waar ze schetsen maakt van het dagelijks leven van mensen en bijvoorbeeld monniken die ze later uitwerkt tot houtsnede prenten. In deze periode is er een besef dat deze gebieden cultureel erg zouden gaan veranderen, Elizabeth heeft daarom veel werken gemaakt van monniken in traditionele kleding om zo nauwkeurig dit deel van de cultuur, die in verval raakte, vast te leggen. Elizabeth schreef het volgende in een brief aan Gertrude Warner:
“I have also been going over my Korean treasures, & I find some fine pictures. I see nothing like them now in Korea. I had a letter from one of the “Fathers” of the English Church mission, who is a collector in a small way, & he says it is impossible to get anything of interest now. I think the Japanese have secured everything available …… The sad part of it is, I don’t believe the Koreans are keeping any of these for future generations.”
Rond de tijd van haar vertrek zijn er enkele gebeurtenissen in Japan die het land compleet veranderden. De grote Kanto-aardbeving en opvolgenden brand verwoestte bijna heel Tokyo en dus ook de studio’s van Shin Hanga uitgevers.
In de nieuwe keizerlijke Shōwa-periode werd Japan een extreem nationalistische militaire staat en veroverden ze delen van China en Korea. Dit bewind duurde tot het eind van de tweede wereldoorlog. Elizabeth schreef het boek ‘Old Korea’ waarin ze kritiek uitte op het handelen van Japan in deze periode, met name op hoe de vrouwen in de onderworpen gebieden werden behandeld. Wederom uitte dit zich in een brief aan Gertrude Warner:
“We are all broken hearted about the unnecessary and cruel war. It is less a war than a massacre, and one of the most pro-Japanese friends that I have, who came to see me today, was ashamed of the behaviour of the Japanese. I maintain, however, that the Japanese people are not in any way responsible. It is only the military group that so dishonestly hid the truth from their own people and are led away by the lust for power. But they are no worse than Italy or Germany!”
Haar reisbewegingen volgden vaak de vraag naar haar kunst, ondanks dat veel van haar werk over Korea ging hield ze nauwelijks tentoonstellingen in dit land. De werken over Korea deden het goed in China en Japan en later ook in de VS en VK. Na de Kanto-aardbeving was een van de redenen van haar vertrek terug naar Engeland om een afzetmarkt te hebben voor haar kunst. Aan het einde van de jaren 20 trok ze weer terug naar Japan waarschijnlijk om diezelfde reden, aangezien er in het westen een grote economische crisis speelde.
Elizabeth blijft tot de jaren 40 tussen Japan en Europa reizen. In 1956 komt ze te overlijden na een lang ziektebed, ze was haar hele leven ongehuwd.
Gedurende haar carrière werd het werk van Elizabeth tentoongesteld in verschillende musea en was er grote waardering voor haar werk. Ze had meerdere tentoonstellingen in Tokyo en buiten Japan was haar werk te zien in New York en Londen. Haar kunst kwam terecht in de collecties van grote musea waaronder The British Museum, National Gallery of Canada en het museum met de grootste collectie van haar werk, het Jordan Schnitzer Museum van de universiteit van Oregon.
Ondanks dat de werken dus bij grote musea te vinden zijn liggen ze bijna allemaal te verstoffen in de depots, enkel het Jordan Schnitzer museum stelt vier (van de 94) werken tentoon. Daarbij komt ook nog dat in de online collecties geen afbeeldingen van de werken te zien zijn, hierin is het Jordan Schnitzer museum weer de uitzondering.
In 2022 was er in het Japanmuseum Sieboldhuis in Leiden een tentoonstelling over Shin Hanga, in deze tentoonstelling was niet één werk te zien van Elizabeth of haar vrouwelijke collega’s die in dezelfde stroming werkten. Wel kwam de Oostenrijkse kunstenaar Fritz Capelari aan bod, hij werkte een veel kortere periode in Japan, maar krijgt hier helaas de aandacht die een van de vrouwelijke kunstenaars met een sterkere band met Japan meer had verdiend.
Er zijn dus kansen genoeg voor musea om Elizabeth en haar vrouwelijke tijdsgenoten even zichtbaar te maken als dat ze in hun eigen tijd waren. Als ze deze kansen zouden gebruiken zijn wij als bezoeker verrijkt met een ander perspectief dan het huidige narratief wat nu in het aanbod van Shin Hanga kunst te zien is.
Video waarin het maakproces van een houtsnede prent te zien is, Elizabeth leerde deze techniek ook zelf.