De symboliek en mystiek van Remidos Varo.
Dromerige thematiek uit de wetenschap, alchemie, muziek en het occulte.
Haar gereedschap: kwasten, olieverf, grafiet, hardboard en gloeiende kwartskristallen, opgeladen door de maan. Ze hoopte op geheime krachten en zag het universum als een plek vol wonder en mogelijkheden. Varo, die in de jaren ’20 van de vorige eeuw kunst maakte, schiep dromerige taferelen. Tussen wetenschap, alchemie en muziek, speurde ze naar betovering op het doek. Wat bewoog dezen vrouw en hoe herinneren wij haar vandaag de dag?
Gedurende haar leven creëerde Varo (1908 – 1963) ongeveer 300 kunstwerken. Haar oeuvre kenmerkt zich door een diepgaande betrokkenheid bij mystiek en symbolisme, wat soms de interpretatie van haar werken uitdagend maakt. Hieronder worden drie van haar werken gepresenteerd, elk met een beknopte uitleg over de betekenis en artistieke stijl.
uitgelichte werken
Spiraal circulatie
Het schilderij "Spiraal Circulatie," gemaakt een jaar voor haar overlijden, belichaamt op meesterlijke wijze het surrealisme met subtiele hints van mysterie en vergankelijkheid. De opvallende dubbele spiraal die de volledige compositie organiseert, omvat een eerste winding met een middeleeuws ogende stad, terwijl een tweede spiraal fungeert als het kanaal dat door dezelfde stad stroomt. In dit werk weet Remedios Varo de toeschouwer te betoveren met haar vermogen om surreële elementen te verweven met een diepere symboliek. De middeleeuws ogende stad in de eerste spiraal roept een gevoel van tijdloosheid op, terwijl de circulerende beweging suggereert dat de stad zowel deel uitmaakt van als beïnvloed wordt door de onvermijdelijke loop van tijd. De dubbele spiraal fungeert als een visuele metafoor voor het leven en de eeuwige stroom van verandering. Varo's meesterlijke weergave van deze spiraalvormige circulatie nodigt de beschouwer uit om na te denken over de cyclische aard van het bestaan en de voortdurende evolutie van tijd en ruimte.
De Astronoom
In dit schilderij is "De Astronoom" intensief bezig in zijn observatorium, omgeven door telescopen gericht op de kosmische hemel. Terwijl hij zich verdiept in zijn studie, doet de Openbaring zich voor als een glinsterende, cirkelvormige entiteit die letterlijk door het venster zweeft. Dit moment betrapt hem onverwachts, en Remedios Varo tracht hier het cruciale ogenblik van inspiratie, goddelijke openbaring of "verlichting" vast te leggen, waarin een nieuwe kosmologische waarheid zich aan hem openbaart en zijn begrip van het universum verandert. Dit is het moment waarop de Astronoom, als belichaming van ons conventionele, Newtoniaanse begrip van het universum, plotseling beseft dat de ruimtetijd relatief is, in overeenstemming met de theorieën van Albert Einstein. Het besef dringt door dat tijd en ruimte niet absoluut of universeel zijn, zoals eerder werd aangenomen, maar volledig afhankelijk van de positie van elk wezen of object in het kosmische weefsel, en in relatie tot al het andere. Varo's meesterlijke weergave van dit moment legt niet alleen de innerlijke transformatie van de Astronoom vast, maar nodigt ook de beschouwer uit om na te denken over de flexibele aard van het universum en de voortdurende evolutie van menselijke inzichten.
De Oproep
Het schilderij "De Oproep" uit 1961 toont een vrouw gehuld in een lange mantel die haastig door een binnenplaats loopt, vergezeld van alchemistische werktuigen: een vijzel en stamper om haar nek en een alambiek. Ze is afgebeeld in helder oranje-goud, alsof ze "in vuur" staat vanwege haar verlangen en haar streven om aan de Oproep te voldoen. Haar haar is verbonden met het hemellichaam in de lucht, wat suggereert dat ze tijdens haar nachtelijke avontuur mogelijk "gedreven" wordt door "hemelse ontwerpen". Net als veel andere schilderijen van Varo wekt "De Oproep" onheilspellende gevoelens op. Vergelijkbaar met het eerder genoemde schilderij "Openbaring", blinkt Varo uit in het vastleggen van momenten van mysterie, mystieke activiteiten en het in contact zijn met het hiernamaals.
Net zoals Remedios Varo haar eigen speelse surrealistische wereld creëert, hebben andere kunstenaars binnen het surrealisme ook unieke perspectieven en expressieve stijlen toegevoegd aan dit boeiende kunstgenre. Bijvoorbeeld, Leonora Carrington betovert de toeschouwer met haar fantastische en vaak mythische creaties. Haar werken bevatten een mengeling van dromerige landschappen en mysterieuze personages, wat een diepere duik in het onderbewuste lijkt te symboliseren.
Meer vrouwen op zaal is een project van de Reinwardt Academie – (c) 2023